De verplichting komt voort uit de EU-richtlijn Renewable Energy Directive II (RED II). Hierin is vastgelegd dat lidstaten een minimale hoeveelheid hernieuwbare energie moeten voorschrijven bij ingrijpende renovatie. De verplichting geldt wel alleen wanneer de verwarmings- of koelinstallatie(s) deel uitmaakt van de ingrijpende renovatie.

Vanaf 30 juni 2021
De REDII bevat een verplichting voor EU-lidstaten om een hoeveelheid hernieuwbare energie voor te schrijven bij nieuwbouw en ingrijpende renovatie. Voor een deel is deze verplichting al geïmplementeerd. Voor nieuwbouw geldt namelijk als sinds 1 januari 2021 een eis voor de minimumhoeveelheid hernieuwbare energie via BENG. Voor renovatie is er op dit moment nog geen eis in de regelgeving opgenomen. Hiervoor volgt nog een wijzigingsvoorstel dat nog aan de Tweede Kamer zal worden voorgelegd.

Op grond van de herziene EU-richtlijn hernieuwbare energie geldt voor Nederland een uiterste implementatiedatum van 30 juni 2021. De wijziging van het Bouwbesluit 2012 wil de overheid daarom op 30 juni 2021 in werking laten treden.

Verschillende technieken
Er zijn verschillende technische oplossingen beschikbaar om aan de minimumeis voor een hoeveelheid hernieuwbare energie te voldoen. Het is aan betrokken partijen, zoals projectontwikkelaars, gebouweigenaren en architecten, om invulling te geven aan de manier waarop voldaan wordt aan de verplichting. Naast zonnepanelen, warmtepompen en zonneboilers zijn er nog meer oplossingen denkbaar. Verder dient de hernieuwbare energie op grond van de NTA 8800 te worden opgewekt op het perceel om invulling te geven aan de minimumeis. Aanvullend hierop wordt ook hernieuwbare energie of restwarmte of -koude uit gebiedsmaatregelen met een directe fysieke koppeling met het gebouw, zoals een lokaal warmtenet, in deze minimumeis gewaardeerd.

Zonnepanelen maatgevend
De verplichting voor een minimumhoeveelheid hernieuwbare energie bij ingrijpende renovatie levert ook voordelen op. Zowel pv-panelen als een warmtepomp zorgen voor een lagere energierekening door minder elektriciteitsafname uit het net of door energie te besparen. De terugverdientijd van zonnepanelen, de maatgevende techniek om de hoogte van deze eis te bepalen, is gemiddeld 7 tot 12 jaar bij eengezinswoningen, 6 tot 9 jaar bij gebouwen met meergezinswoningen en 11 tot 20 jaar bij utiliteitsgebouwen.

Definitie ingrijpende renovatie:
Nederland heeft bij de implementatie overigens de keuze uit 2 manieren om de definitie van ingrijpende renovatie vast te leggen.

1. Is een methodiek waarbij uitgegaan wordt van 25% van de waarde van het gebouw.
2. Is een methodiek waarbij wordt uitgegaan van 25% van de oppervlakte van de gebouwschil die wordt gerenoveerd.

Nederland heeft voor de oppervlaktemethode gekozen.
Dit betekent dat er sprake is van ingrijpende renovatie wanneer meer dan 25% van de oppervlakte van de gebouwschil wordt vernieuwd, veranderd of vergroot, en deze vernieuwing, verandering of vergroting de integrale gebouwschil betreft.

Er zullen ook renovaties zijn die niet voldoen aan deze definitie van ingrijpende renovatie, omdat de aanpassingen geen betrekking hebben op de integrale gebouwschil. Voorbeelden hiervan zijn: na-isolatie van een spouwmuur, na-isolatie van enkelsteens buitenmuren aan binnen- of buitenkant, na-isolatie onder dakpannen of tegen het dakbeschot.

Alleen bij aanpassing verwarmings- of koelinstallatie
Bovendien geldt de verplichting voor een minimumhoeveelheid hernieuwbare energie dus alleen wanneer de verwarmings- of koelinstallatie(s) deel uitmaakt van de ingrijpende renovatie. Hiermee wordt voorkomen dat wanneer een gebouweigenaar (minimaal) 25%van de gebouwschil integraal vernieuwt, hij om die reden verplicht wordt om de installatie(s) aan te passen vanwege de minimumeis voor hernieuwbare energie bij ingrijpende renovatie. Dit leidt namelijk tot onnodig hoge kosten wanneer de installatie nog een economische of technische levensduur heeft en niet hoeft te worden aangepast.

In het kort: in beginsel geldt de eis voor een minimale hoeveelheid hernieuwbare energie straks alleen voor bestaande gebouwen (woningbouw en utiliteit) die ingrijpend gerenoveerd worden en waarbij de verwarmings- of koelinstallatie(s) deel uitmaakt van de renovatie.

Uitzonderingen:

• bouwwerken die aangesloten zijn of aantoonbaar binnen 3 jaar na de renovatie aangesloten worden op een warmtenet.
• wanneer de maatregelen die genomen moeten worden om aan de eis te voldoen niet binnen 10 jaar kunnen worden terugverdiend. In dat geval moeten echter wel de maatregelen worden gerealiseerd die een terugverdientijd hebben van ten hoogste 10 jaar.